Kunstenaars verkennen thema verlies voor GA Op glad ijs

Verlies komt in alle vormen en maten en iedereen krijgt er vroeg of laat mee te maken: een situatie waarin je wankel staat, je niet zeker bent van jezelf. Je begeeft je als het ware op ‘Op glad ijs’. In zulke crisistijden zie je dat kunst troost, verbinding en inspiratie kan bieden. Kunst is bij uitstek geschikt om ons mentaal welbevinden te vergroten.

Fileerders van tijd

De zeven kunstenaars werken binnen verschillende disciplines en hebben ieder hun eigen onderzoeksmethode. Ze zijn zorgvuldige fileerders van tijd, ruimte en situaties met een scherp oog voor detail. Ze hebben een fascinatie voor mensen en hun kwetsbaarheid. Dat is terug te zien in hun werk en hun krachtige handschrift. Hieronder lees je over hun verkenningen.

Briefwisseling

Wat doet dat met je als je geen woning hebt? Hanna de Haan (foto’s en video boven) wilde dit onderzoeken. Via de Bond Precaire Woonvormen komt ze in contact met mensen in woningnood. Ze besluit ze brieven te sturen. De antwoorden volgen, zelfs een brief van kinderen van een dakloze man. In de brieven leest ze hoe fundamenteel dat is: een plek waar je altijd kan terugkeren. Het inspireert Hanna de Haan om een serie te maken van drie houten panelen, waarop ze personen zeefdrukt die hun hele huisraad met zich meedragen. Zinnen uit de brieven laat ze terugkomen in het drieluik.

Gebroken glas

Marieke Peters (foto’s boven) kwam in contact met deelnemers van stichting Exodus, die opvang bieden aan ex-gedetineerden en ze sprak met vrijwilligers en gasten van het Vicky Brownhuis, een ontmoetingsplek voor mensen met kanker. De kunstenaar zag veel overeenkomsten, ondanks dat de inhoud van het werk verschilt. Bij het verwerken van verlies komen drie belangrijke elementen terug: persoon, angst en inspiratie. Met deze elementen ging Marieke aan de slag. Ze zocht er beelden bij die ze met verschillende kleurtonen op glas zeefdrukte. Deze glazen panelen wil ze kapot slaan en met de losse scherven een nieuw kunstwerk vormen. Hoe de verhouding tussen de drie elementen uitvalt, weet ze niet van te voren, dat tekent ook het verschil dat mensen ervaren bij een verwerkingsproces. De een voelt meer angst, de ander meer inspiratie.

Identificaties

´Als je niet veilig in je eigen lichaam huist, woon je nergens veilig.´ Dat bleef Mignon Nusteling (video en foto’s boven) bij na haar bezoek aan de Bond Precaire Woonvormen en stichting Ismes. Deze laatste stichting zet zich in voor mensen die herstellend zijn van een verslaving. Het inspireerde Mignon om te komen tot een kunstvorm waarbij je je eigen huis meedraagt. De kunstenaar vindt het ontzettend dapper dat de mensen die ze bij Ismes sprak zo eerlijk en gemakkelijk kunnen vertellen wie en wat ze zijn. Zoals de oprichter, die vertelde dat hij alcoholist is. Dit soort identificaties schreef ze allemaal op en daarmee bedrukte ze papier gemaakt van steengruis. De ondergrond van het steenpapier verfde ze met graffiti in organische rode tinten. De enorme lap bedrukt papier gaat de kunstenaar verwerken tot een jas, zodat je je identiteit veilig met je mee kunt dragen, waar je ook woont en leeft.

In balans

Peim van der Sloot (video en foto’s boven) raakte onder de indruk door de verhalen die hij hoorde bij het Vicky Brownhuis. De gesprekken gingen over de vergankelijkheid van het leven. Het viel hem op dat de bezoekers op zoek zijn naar balans. Hij vertaalt dit door naar twee zeefdrukken op hout. Twee dezelfde werken, die hij gespiegeld onder elkaar gaat hangen. Zo ontmoeten de werken elkaar en vormen ze een balans.

Bij de Bond Precaire Woonvormen werd de kunstenaar getroffen door het activisme, waar hij zich zelf ook tot aangetrokken voelt. Hij maakte een ontwerp voor een T-shirt gebaseerd op het logo van de bond. Het logo, een huisje met een vuist, staat voor de claim die de stichting maakt op het woonrecht. Van het ontwerp worden ook nog andere materialen gemaakt, die de organisatie kan inzetten bij woonprotesten.

Gevonden foto’s

Choi Wong (foto’s boven) ontmoette deelnemers van Stichting Exodus bij de 24-uurs voorziening waar ex-gedetineerden kunnen verblijven. Het viel haar op dat de deelnemers heel open en eerlijk over hun verleden vertelden. Bij een van de deelnemers stond een vogelkooi met 2 parkietjes in de kamer. Een fascinerend beeld voor de kunstenaar, wat haar aan het denken zette. De kunstenaar, die altijd werkt met gevonden beelden, ging heel intuïtief op zoek naar beelden die bij dit narratief passen: beelden met vogels, kooien, Mock shots van gevangenen uit 1900. Ze heeft gekozen voor een bewerkelijke techniek, waar ze nog geen enkele ervaring mee heeft: Toyobo. Maat ze heeft vertrouwen in het proces, het gaat ergens naar toe, al weet ze nog niet waarheen.

Littekens

Marijn Kuijper (foto’s boven) heeft werk gemaakt op basis van het verhaal van Ingrid. Een vrouw die hij bij het Vicky Brownhuis heeft ontmoet. Enkele jaren geleden werd bij haar borstkanker geconstateerd. Over het ziekteproces hield ze een blog bij met foto’s. Marijn combineerde een aantal van die foto’s met oude beelden uit een medische encyclopedie. De beelden zeefdrukte hij op verschillende soorten stof en papier, deze losse elementen gaat hij combineren tot een geheel. Alle werken zullen bestaan uit meerdere lagen stof en papier. Samen met Ingrid heeft Marijn geborduurd op het werk. Ingrid doet veel aan handwerken in haar vrije tijd. Ze deden dat met goud garen, in de geest van de Japanse kintsugi traditie. Hierin wordt kapot aardewerk gerepareerd met een gouden substantie die de breuklijnen laat zien. In plaats van ze te verstoppen, worden ze juist een prominent onderdeel van het werk. In het werk van Marijn zullen de gouden borduursels symbool staan voor de zichtbare en onzichtbare littekens, die het hebben van kanker achterlaten.

Gevecht

Sioejeng Tsao maakte een 5-kleuren zeefdruk met een krachtig ontwerp geïnspireerd door de verhalen van stichting Exodus. “Het is een onderwerp waar ik niet eerder bij stil stond, ondanks dat ik strijd tegen discriminatie en onderdrukking. Het greep me aan om te zien hoe eenzaam het is als je alleen gezien wordt door de fouten uit je verleden, terwijl je keihard werkt om een nieuwe toekomst op te bouwen. Ik voelde me direct aangetrokken om hier nieuw werk op te baseren.” In de zeefdruk staat een non-binair persoon centraal en het gevecht die deze persoon voert om zichzelf naar boven te tillen.

Op glad ijs wordt mede mogelijk gemaakt door het Mondriaan Fonds, Prins Bernhard Cultuurfonds en Gemeente ‘s-Hertogenbosch en 90 particuliere supporters via onze crowdfunding Voor de Kunst.

Foto’s: Michael Bögels en kunstenaars